Tussen de 15% en 25% van alle volwassen Nederlanders heeft problemen met een te hoog cholesterolgehalte. Dit stofje wordt aangemaakt in de lever en dan vrijgegeven in de bloedstroom. Het helpt om je aderen te beschermen tegen lekkage. Bij sommige mensen maakt de lever teveel cholesterol aan. Daar merk je in eerste instantie eigenlijk niets van. Het kan op de lange termijn echter leiden tot ernstige hart- en vaatziekten.
Cholesterol wordt afgezet op de wand van je bloedvaten, net als kalkaanslag in de pijpen van de wasmachine of vaatwasser. Als er teveel cholesterol in je bloed zit dan kan deze laag op den duur te dik worden. Daardoor ontstaan verstoppingen die kunnen leiden tot een hartinfarct en andere vaatziekten. De meeste mensen die last hebben van een te hoge cholesterolwaarde komen daar achter doordat ze een bloedonderzoek laten doen. Het is heel belangrijk om deze waarden eens in de paar jaar te laten meten omdat je anders waarschijnlijk niet merkt dat er iets mis is met je bloedwaarden tot je aderen al gevaarlijk ver dichtgeslibd zijn.
Er zijn allerlei verschillende zaken die ertoe kunnen leiden dat je cholesterol te hoog is. Sommige mensen hebben een aangeboren afwijking aan hun lever waardoor deze teveel cholesterol produceert, zelfs als ze heel gezond leven. Dit kan ook gebeuren als je lever veel geleden heeft door ziekte of het gebruik van zware medicijnen of verdovende middelen zoals alcohol. In dit geval is het waarschijnlijk dat je medicijnen moet slikken om je cholesterolwaardes op een acceptabel niveau te krijgen.
Ook stress wordt vaak aangewezen als een reden voor een te hoog cholesterol. Dat heeft met twee verschillende stressgerelateerde fysiologische reacties te maken. Ten eerste steekt je lichaam minder energie in schoonmaakwerkzaamheden wanneer je gestrest bent. Omdat je systeem denkt dat er gevaar dreigt probeert het eerst veiligheid te waarborgen. Dat is handig als je op de vlucht bent of een hongersnood doormaakt, maar niet bij chronische stress in onze moderne wereld. Stofjes die normaal gezien opgeruimd worden door het lichaam kunnen zich daardoor gaan ophopen bij overmatige stress.
Ontstekingen zijn het tweede stressgerelateerde proces dat optreedt in het lichaam en het cholesterol negatief beïnvloedt. Wanneer je gestrest bent heeft het lichaam de neiging om te verzuren. Dat komt door verschillende veranderingen die optreden ten gevolge van een stressreactie. In een zuur lichaam komen sneller ontstekingen voor en daar probeert je lichaam zich vervolgens tegen te beschermen. Dat doet het onder andere door cholesterol aan te maken.
Het is verstandig om regelmatig je bloedwaarden te laten analyseren door de huisarts of een diëtist zodat zij je kunnen vertellen wat de precieze oorzaak is van je probleem. Dat kunnen ze aflezen aan de wisselwerking met andere overschotten en tekorten in je systeem. Aan de hand van deze informatie kun je gerichte aanpassingen doen. Meestal zul je het beste effect bereiken door te werken aan je dieet, stressniveau, lichaamsbeweging of een combinatie van deze drie.
Cholesterol wordt vaak gelinkt aan voeding. Veel mensen denken daardoor dat ze dit stofje via hun eten binnenkrijgen. Dat klopt niet, hoewel sommige voedingsmiddelen wel sporen van cholesterol bevatten. De cholesterolproductie in de lever wordt echter wel gestimuleerd door bepaalde voedingsmiddelen. Vooral slechte vetten zoals transvetten – en in mindere maten dierlijke verzadigde vetten – lijken de cholesterolwaarden in je bloed omhoog te brengen. Deze komen vooral voor in gefrituurd eten, koekjes en andere gebakken zoetigheden.
Een te hoog cholesterol kan meestal worden opgelost door dingen te veranderen in je voedingspatroon en leefgewoonten. Daardoor wordt je bloed natuurlijk gezonder, maar de rest van je lichaam en geest komen ook weer in balans. Als er geen andere optie beschikbaar is, dan kun je natuurlijk medicijnen nemen. Vergeet niet dat daardoor het probleem niet opgelost wordt. Medicijnen helpen vooral om de gevolgen van het probleem te onderdrukken.
Je kunt van twee kanten werken aan het verlagen van je cholesterol door middel van aanpassingen in je dieet. Hierboven is al genoemd dat je bepaalde vetten het beste kunt vermijden. Vervang gefrituurde producten door gebakken dingen (het liefst in de oven), varkensvlees door kip of vis en volle zuivelproducten door magere producten. Daarnaast kun je ook meer voedingsmiddelen toevoegen die de slechte cholesterol LDL-C juist uit je bloed verwijderen. In deze groep vallen bijvoorbeeld volkoren granen, bonen, noten, koude plantaardige oliën, vette vis, aubergine, okra, appels, druiven, aardbijen en citrusvruchten.
Wanneer je hoge cholesterol samenhangt met teveel stress, dan moet je dit zo snel mogelijk aanpakken. Stress is niet alleen slecht voor je cholesterolniveau, maar veroorzaakt ook allerlei andere gezondheidsproblemen. Je kunt uiteraard zelf gaan kijken waar je stress vandaan komt en dan werken aan beter management van omstandigheden die heftig voor je zijn. Een psycholoog kan je daarbij helpen door je handvaten te bieden om gezondere gewoontes te ontwikkelen en te leren herkennen wanneer het eigenlijk teveel voor je is.
Bewegen is gezond, dat weten we allemaal. Maar waarom dan precies? Nou, lichaamsbeweging zorgt ervoor dat je metabolisme omhoog gaat. Je lichaam gaat daardoor allerlei delen opruimen zodat alles efficiënter kan werken. Daarnaast heeft het een positieve invloed op stressniveaus en slaappatronen. Je moet wel oppassen dat je niet teveel over je grenzen heengaat tijdens het sporten, want dan veroorzaakt het juist meer afvalstoffen en oververmoeidheid.
